Celem diety w Hashimoto jest wsparcie leczenia farmakologicznego oraz wyciszenie procesów zapalnych, dzięki czemu pacjent zmagający się z tą chorobą autoimmunologiczną będzie mógł funkcjonować bez odczuwania negatywnych skutków choroby.
Dieta w chorobie Hashimoto powinna być oparta o zasady zdrowego żywienia, o charakterze przeciwzapalnym, uwzględniając odpowiednie spożycie składników odżywczych odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.
Czym jest Hashimoto?
Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy jest zaburzeniem o podłożu autoimmunologicznym. Jest także najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy w krajach o niskim spożyciu jodu. U osób chorujących na Hashimoto, organizm niszczy własną tkankę, zwykle prowadząc do nieprawidłowego wydzielania hormonów tarczycy.
Tarczyca to gruczoł dokrewny, który znajduje się u podstawy szyi. Wydziela hormony, które wpływają na wiele układów narządów w ciele, w tym serce, płuca, układ trawienny i układ nerwowy.
Głównymi hormonami wydzielanymi przez tarczycę są tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3).
Objawy i diagnostyka
Choroba Hashimoto może przebiegać w początkowych etapach bezobjawowo. Jednak gdy dojdzie do niedoczynności tarczycy, warto zwrócić uwagę na objawy takie jak przewlekłe zmęczenie, częste uczucie zimna, zaparcia, objawy depresyjno – lękowe, wzrost masy ciała, problemy z utrzymaniem skupienia i zapamiętywaniem, suchość skóry, nadmierne wypadanie włosów, zaburzenia cyklu miesiączkowego i problemy z płodnością.
Diagnostyka choroby Hashimoto obejmuje badanie TSH, FT3, FT4, anty-TG, anty-TPO oraz USG tarczycy.
Dla kogo polecana jest dieta w Hashimoto?
Dieta w Hashimoto polecana jest dla osób ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto oraz dla osób zmagających się z niedoczynnością i nadczynnością tarczycy, zarówno podczas farmakoterapii jak i w przypadku, gdy pacjent nie przyjmuje leków.
Źródła makroskładników
Pomimo, iż niektóre osoby chorujące na Hashimoto mogą zmagać się z nadmierną masą ciała, diety niskokaloryczne nie są zalecane. Niedobory pokarmowe do których restrykcyjne diety mogą prowadzić, będą wpływać negatywnie na pracę tarczycy.
Aminokwasy zawarte w białku są niezbędne do prawidłowej syntezy hormonów tarczycy. Do zalecanych źródeł białka w diecie osób chorujących na Hashimoto zaliczyć można chude mięsa (drób), chudy nabiał (kefiry, jogurty naturalne) oraz produkty roślinne takie jak nasiona roślin strączkowych i produkty na ich bazie – fasola, soczewica.
Tłuszcze w diecie na Hashimoto powinny działać przeciwzapalnie. Dobrym wyborem będą tłuste ryby morskie, siemię lniane, olej lniany, nasiona chia oraz orzechy włoskie.
Należy ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, obecnych w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak tłusty nabiał, tłuste rodzaje mięsa oraz jaja w nadmiernych ilościach. Należy także wyeliminować z diety tłuszcze trans, obecne między innymi w wyrobach cukierniczych.
W przypadku węglowodanów, warto postawić na dietę o niskim indeksie glikemicznym, by unikać wahań poziomu glukozy we krwi. Należy także zadbać o odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego. Do zalecanych źródeł węglowodanów w diecie osób z Hashimoto należą pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane oraz kasze.
Podstawą diety powinny być warzywa i owoce, będące nie tylko źródłem błonnika, ale także przeciwutleniaczy.
Produkty zalecane i przeciwwskazane
Do produktów zalecanych zaliczyć można:
- warzywa: cukinia, pomidory, szparagi, marchew, papryka, rukola, ziemniaki, dynia
- nasiona roślin strączkowych: fasola, ciecierzyca, soczewica
- owoce: owoce jagodowe, jabłka, brzoskwinie, owoce cytrusowe
- produkty pełnoziarniste: ryż brązowy, płatki owsiane, komosa ryżowa, chleb pełnoziarnisty, kasza gryczana
- oleje: olej lniany, olej z oliwek, olej rzepakowy
- orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, pestki dyni
- nabiał: kefiry, jogurty naturalne, niskotłuszczowe mleko
- mięso i ryby: łosoś, dorsz, indyk, kurczak
Produkty przeciwwskazane w diecie w Hashimoto:
- cukier i słodycze
- alkohol
- słodzone napoje, napoje energetyzujące
- żywność wysoko przetworzona
- tłuszcze zwierzęce: pełnotłusty nabiał, tłuste mięsa, smalec, masło, mleko o wysokiej zawartości tłuszczu
Niedobory pokarmowe
Tarczyca do prawidłowej pracy potrzebuje szeregu witamin i składników mineralnych. Ich niskie spożycie wraz z dietą może prowadzić do niedoboru składników pokarmowych i zaburzać prawidłową syntezę hormonów tarczycy. Do takich składników zaliczyć można jod, selen, cynk, żelazo oraz witaminę D.
Ponieważ spożycie jodu wraz z dietą, w przypadku braku bilansowania jadłospisu może być zbyt niskie, warto pamiętać by używać na co dzień soli jodowanej, a także spożywać takie produkty jak ryby (dorsz, mintaj, makrela), algi morskie oraz jaja. Należy unikać bezpodstawnej suplementacji, gdyż nadmiar jodu może być szkodliwy dla organizmu.
Do źródeł selenu zaliczyć można orzechy brazylijskie, mąkę pełnoziarnistą oraz łososia, natomiast cynk i żelazo znaleźć można w pełnoziarnistych produktach zbożowych, orzechach i nasionach roślin strączkowych.
Pokrycie zapotrzebowania na witaminę D nie jest możliwe wraz z dietą, dlatego należy pamiętać o suplementacji, szczególnie w okresie od września do kwietnia.
Soja i substancje antyodżywcze
Wiele osób chorujących na Hashimoto zastanawia się, czy może spożywać produkty sojowe. Należy tutaj bliżej przyjrzeć się substancjom antyodżywczym, jakimi są goitrogeny. Substancje te mogą zaburzać wchłanianie jodu, pierwiastka niezbędnego do prawidłowej syntezy hormonów tarczycy.
Do pokarmów zawierających duże ilości goitrogenów zaliczyć można soję, brokuły, brukselkę, kapustę, jarmuż i kalafior.
Aby zminimalizować negatywne działanie goitrogenów, produkty bogate w te substancje należy poddawać obróbce termicznej. Należy także unikać spożywania produktów sojowych do 4 godzin po spożyciu leków zawierających hormony tarczycy, by nie zaburzać ich wchłaniania oraz zadbać o odpowiednie spożycie jodu. W przypadku spełnienia tych warunków, można spożywać soję oraz pozostałe produkty bogate w goitrogeny w umiarkowanych ilościach.
Gluten
Eliminacja glutenu z diety nie jest standardem w leczeniu żywieniowym choroby Hashimoto. Jednak wyniki badań sugerują, iż osoby zmagające się z Hashimoto mogą także jednocześnie chorować na celiakię. Konieczne może okazać się wykonanie badań diagnostycznych w kierunku celiakii, jednak wykluczenie glutenu z diety przed wykonaniem badań może zafałszować ich wynik. Dlatego dieta bezglutenowa powinna być przeprowadzana tylko u pacjentów ze stwierdzoną celiakią lub nadwrażliwością na gluten – choroba Hashimoto nie jest podstawą do wprowadzenia takiej diety.
Podsumowanie
Warto pamiętać, że w przypadku zachorowania na Hashimoto należy zadbać o cały organizm, by funkcjonować jak przed wystąpieniem objawów choroby i zapewnić tarczycy optymalne warunki do pracy. Należy pamiętać o:
- regularnym spożywaniu posiłków
- unikaniu niskokalorycznych diet
- bilansowaniu posiłków w białko, węglowodany, tłuszcze i błonnik
- odpowiednim spożyciu warzyw i owoców
- nawadnianiu
- wysokiej jakości śnie
- włączeniu aktywności fizycznej, choćby w postaci spacerów
- pracy ze stresem
